Met veel respect neem ik kennis van de visie achter het New Wine project van de NGK in Houten, en van het organisatietalent van leiders die door de jaren heen hebben gewerkt aan de ontwikkeling van activiteiten om steeds meer mensen deelgenoot te maken van hun droom: dienstbaar zijn aan het werk van de heilige Geest in deze wereld. Een van die activiteiten is de conferentie in Biddinghuizen, waar maar liefst 4000 gelovigen samengekomen zijn om zich te laten inspireren.
Dat neemt niet weg dat ik ergens tegenaan loop en dat is het thema van de conferentie: Break out. Het gaat mij er niet om dat ik zo nodig aanmerkingen moet maken en het beter wil weten, de keuze voor Engelstalige titels in een Nederlandse context stoort me te vaak omdat die te vaak wordt gemaakt, zoals trouwens ook in de naam ‘New Wine’. Ik veroorloof me de vrijheid daar kritisch op in te gaan.
Wat maakt de oproep ‘Break out’ nu eigenlijk duidelijk? ‘Break out’ betekent uitbreken, maar dan van oorlog, vuur, een epidemie, of zweet. Het betekent ook ontsnappen uit de gevangenis. Zo is er een programmaserie op National Geographic dat ‘Breakout’ heet en over ontsnapte en vluchtende gevangenen gaat. Het heeft ook de betekenis van losbarsten en uit de band springen. Kennelijk is dat niet de bedoeling van de organisatoren met de formulering van het thema, maar het is wel het centrum van het betekenisveld.
Welke associatie zouden de deelnemers bij dit thema krijgen? ‘Breek er eens uit’? Lekker even op een andere manier met de Bijbel bezig? Maar dat is in het Engels ‘break’, zonder ‘out’. Of, analoog aan het opwekkingsthema: ‘Breek uit in gejubel’? Maar dat is in het Engels niet ‘break out’, maar ‘break forth’ of ‘burst out’.
Ik heb de indruk gekregen uit het verslag vandaag in het ND dat met ‘Break out’ bedoeld wordt: Kom uit je schulp, treed naar buiten. Maar daarvoor is de betiteling ‘break out’ toch te gewelddadig. Alsof je de structuren van de kerk moet afbreken om anderen te bereiken met het evangelie. Of dat nu de bedoeling is… Misschien is het de uitbraak uit de bevangenheid en de beklemming van onze schuchterheid die hier is bedoeld. Maar dan is ‘Uit je schulp’ veel duidelijker.
Ook als de betekenis voor de gebruikers volstrekt duidelijk is, zoals bij ‘New Wine’, heb ik bij het gebruik van dat Engels meerdere bezwaren. Het eerste is, dat een vreemde taal afstand schept. De meest persoonlijke dingen kun je het meest persoonlijk en intiem onder woorden brengen in je moedertaal. ‘Ik hou van je’ klinkt dieper en persoonlijker dan ‘I love you’. Het evangelie is heel persoonlijk en spreekt ons aan in ons hart. Door onnodig Engelse woorden te gaan gebruiken, schep je onnodig afstand en doe je onnodig afbreuk aan het persoonlijke karakter van het evangelie. Maar ja, als het zo persoonlijk wordt, moet je zelf ook voor de dag komen. De weerstand is duidelijker voelbaar. Achter buitenlandse termen kun je je nog een beetje verstoppen. Daar moeten we geen ruimte voor laten als dat niet onvermijdelijk is.
Er is nog een bezwaar. Het gebruik van Engels is erg in. Daaraan meedoen roept de associatie op dat je bij de tijd bent en niet ouderwets en uit de tijd. Engels heeft een hoog popi-gehalte. Alsof het gebruik van Engels de nieuwe zakken vertegenwoordigt en van het Nederlands de oude zakken die de jonge, gistende wijn niet kunnen bevatten. Het appelleert aan onze behoefte mee te tellen. Dit is een beweging naar boven, naar de overmoed, en niet naar de nederigheid. Ook daarin staat het haaks op het evangelie.
Mooi, die activiteiten van New Wine. Maar laten ze het van de heilige Geest verwachten, en niet van de geest van deze eeuw.