De kerkenraad van de CGK Zwolle wordt onder druk gezet door de classis Zwolle. Het verwijt is dat de kerkenraad samenwonende homo’s toelaat aan het avondmaal, terwijl de synode heeft bepaald dat dit niet in overeenstemming is met de Bijbel. De kerkenraad mag zich niet aan deze kerkelijke bepaling onttrekken, is de redenering. Hij heeft geen been om op te staan. Als hij deel wil blijven uitmaken van het kerkverband, moet hij zich schikken naar wat de kerken op hun synode hebben uitgesproken.
Maar zo simpel ligt het niet. Om dat duidelijk te maken refereer ik aan een uitspraak die de predikant en gezaghebbende kerkjurist in de CGK Dingeman Quant heeft gedaan: een kerkenraad mag nooit iemand van het avondmaal afhouden omdat de synode dat zegt. De kerkenraad moet zelf de overtuiging hebben dat de betrokkene in zonde leeft en zich daarvan niet wil bekeren.
Toen de synode van 2017 de revisieverzoeken van onder meer de kerkenraad van Gouda afwees, stelde zij ook een commissie aan die de betreffende kerkenraden zou bezoeken om voor het synodebesluit begrip te kweken. Toen die commissie bij ons in Gouda op bezoek was, confronteerde ik haar met deze uitspraak van Quant en stelde de vraag: wat moet een kerkenraad doen die niet overtuigd is van het Bijbelse gehalte van de argumentatie van de synode? Het antwoord was dat deze situatie eerder zo nog niet was voorgekomen en dat daar geen pasklaar antwoord op was.
In hun hart denken veel voorstanders van het synodebesluit volgens mij als volgt: de basis voor de kerkelijke eenheid wordt gevormd door de Schrift en de belijdenis (drie formulieren van eenheid). De Bijbel veroordeelt zonneklaar homoseksuele handelingen. Wie daarover een andere mening heeft, verzet zich in feite tegen wat de Bijbel leert en bedenkt daar allerlei legitimerende argumenten bij. Zo iemand veroordeelt zichzelf en moet niet vreemd opkijken dat ook de kerken hem of haar veroordelen.
Hier is een misverstand in het spel. De basis voor de kerkelijke eenheid is niet Schrift en belijdenis, maar de belijdenis, punt. Is de Schrift dan niet belangrijker dan de belijdenis? Zeker, maar de Schrift en de belijdenis zijn ongelijksoortige grootheden. De Schrift is het Woord van God, de belijdenis is antwoord van de kerk. In haar belijdenis erkent de kerk het gezag van de Schrift en formuleert en aanvaardt zij wat zij als de hoofdinhoud van de Schrift begrepen heeft. Deze belijdenis schept wederzijdse erkenning en aanvaarding. Die bepaalt de onderlinge verbondenheid in het geloof en het kerk-zijn.
En de Schrift dan, wordt die buiten de vastgestelde consensus monddood gemaakt? Zeker niet, maar wel is het zo dat over de uitleg en toepassing de meningen kunnen verschillen, zonder dat hiermee de eenheid onder druk wordt gezet. Althans, zo zou het moeten zijn. Wie op grond van zijn eigen interpretatie van de Bijbel die van een ander voor onbijbels verklaart, maakt zijn eigen opvatting over wat de Bijbel zegt te belangrijk. Alsof iemand zijn eigen interpretatie van de Bijbel met Bijbels gezag kan verdedigen. Onderwerping aan dat gezag betekent juist dat je bereid bent je eigen mening steeds weer aan de Bijbel te toetsen.
De grondfout is natuurlijk dat de synode een uitspraak heeft gedaan over wat de Schrift leert. Zij deed daarmee een leeruitspraak waarvan de status onduidelijk is: wordt die uitspraak toegevoegd aan de belijdenis en wordt hij daarmee op één lijn gesteld, of speelt hij een minder gezaghebbende en minder verbindende rol? In het eerste geval wordt de uitspraak een splijtzwam, in het tweede geval blijft ze ondergeschikt aan de consensus die de kerken in hun gemeenschappelijke belijdenis hebben gevonden. De eerste optie is heilloos voor het kerkverband, de tweede is de enige begaanbare weg, hoe zwaar het ook is dit verschil van inzicht als broeders en zusters in één kerkgemeenschap te dragen.
Dus, classis Zwolle, aanvaard de kerk van Zwolle op grond van de gemeenschappelijke belijdenis van het evangelie in Christus, en geef haar de ruimte om naar eer en geweten een weg te gaan met broeders en zusters die naar analogie van het huwelijk een homoseksuele relatie aangaan in liefde en trouw.