Zeven jaar lang was hij zich bewust dat hij een leven bedreigende ziekte had, kanker. Vele operaties heeft hij ondergaan. Onlangs trok hij zich nog terug uit het door hem naar indrukwekkende hoogten opgestuwde bedrijf Apple. Reden: hij was fysiek niet meer in staat leiding te geven aan het bedrijf.
Hij heeft het aanzien van de wereld veranderd, zegt men. De toepassingen van telefonie en internet heeft hij aan elkaar verbonden, gebruiksvriendelijker gemaakt, handzamer, mobieler, met de inmiddels bekende producten als iPod, iPhone en iPad. Een zeldzaam intelligente mens moet hij zijn geweest, een uitvinder, een visionair die zijn tijd verstond, en een manager met een krachtige eigen visie op ondernemen. Het resultaat is dat er zelfs een Arabische lente mee georganiseerd kon worden.
Bang voor de dood was hij niet. ‘Death is the single best invention of life’ (De dood is de allerbeste uitvinding van het leven), klonk het uit zijn mond. Je maakt dan plaats voor vernieuwing. Je relativeert het belang van je eigen bestaan. Je staat in dienst van iets groters. Ook in deze uitspraak blijkt zijn dynamische vermogen de werkelijkheid te taxeren, het onvermijdelijke te aanvaarden en binnen die grenzen er het beste van te maken. Toch is die uitspraak een zwaktebod. Ze doet denken aan een andere Engelse zin: ‘If you can’t beat them, join them’ (Als je ze niet kunt verslaan, maak ze dan tot je bondgenoot).
Hoeveel mensen die van zijn producten genieten, zullen zijn levensfilosofie delen? Als de dood de allerbeste uitvinding van het leven is, dan zijn de i-apparaten van Apple minder goede uitvindingen dan de dood. Dat is de zelfrelativering van Jobs in het kwadraat. Niet alleen zijn leven is relatief, ook zijn indrukwekkende prestaties zijn het. Heb je een iPod of iPad? Ben je er verguld mee en heb je er plezier van? Bedenk: het haalt het niet bij de dood.
Ik vermoed dat de meeste mensen de Apple-producten of hun gelijkenissen van andere merken aanschaffen en gebruiken een andere mening zijn toegedaan. Zij zijn van mening dat de dood helemaal niet zo’n goede uitvinding is, want als je dood bent kun je die mooie speeltjes niet meer gebruiken, en door de dood is Steve Jobs er niet meer om nog meer voor ons uit te vinden en te ontwikkelen. Door Apple wordt het leven leuk, maar door de dood wordt dat leuke leven bedreigd.
Welke boodschap heeft Jobs nu eigenlijk willen uitzenden? Die over zijn eigen leuke uitvindingen of die over de dood als nog betere uitvinding? In het laatste geval heeft hij onvoldoende duidelijk gemaakt hoe de waarde van de hebbedingen die hij heeft ontwikkeld en waaraan hij met zijn onderneming veel geld heeft verdiend moet worden getaxeerd, als de dood nummer 1 is op de lijst van belangrijke uitvindingen.
Voor het waarderen van het leven zullen we bij een andere visionair moeten zijn, een die nog jonger was toen hij overleed, maar die een radicaal andere mening had over de dood, die de dood niet tot zijn bondgenoot heeft gemaakt en hem wel degelijk heeft verslagen.