Fitna (1)

Met zijn filmpje ‘Fitna’ heeft Geert Wilders een punt. Hij brengt de terroristische aanslagen die in naam van Allah en met een beroep op de Koran zijn gepleegd in verband met Koranteksten die geweld prediken tegen niet-moslims. Over het verband daartussen moet door moslims opheldering worden verschaft.
Aan Wilders kan niet het verwijt worden gemaakt dat hij het thema van de onderlinge verhouding tussen de aanslagen en de Koran op een indringende wijze aan de orde heeft gesteld. Wel kan hem worden verweten dat hij erg kort door de bocht gaat door er van uit te gaan dat het verband daartussen een onmiddellijk en noodzakelijk verband is. En wat hem ronduit kwalijk genomen kan worden is, dat hij van de moslims verlangt dat zij deze geweldspassages uit de Koran scheuren.
Jammer dat hij de zaak op deze wijze aan de orde heeft gesteld. De gesuggereerde remedie kan van de andere zijde alleen maar verontwaardiging oproepen, en daarmee is het klimaat voor een inhoudelijke verantwoording totaal verziekt.
Wilders doet er nog een paar schepjes bovenop. Hij wekt de suggestie dat daadwerkelijk een pagina uit de Koran wordt verwijderd, al is hij wel zo wijs dit net niet in beeld te brengen en te verklaren dat er een bladzijde uit een telefoonboek is gescheurd. Verder komt volstrekt onnodig de Deense cartoon van Mohammed twee keer in beeld, waarbij op het eind ook nog eens de suggestie wordt gewekt dat de tijdbom afgaat. Het lijkt wel of hij moslims uit de tent wil lokken om emotioneel ongeremd te reageren en daarmee zijn gelijk over de onverdraagzaamheid en het gewelddadig karakter van de islam te bewijzen.
Maar dan verwart hij twee dingen. Het eerste is het koelbloedige terrorisme dat met een beroep op de Koran wordt gerechtvaardigd. Het andere is een emotionele reactie met gewelddadige kanten na een diepe belediging van wat fundamenteel is voor de beleving van moslim-identiteit.
Die kwetsing moeten we juist zien te voorkomen. Voor een inhoudelijk gesprek is respect en vertrouwen nodig.
Maar de vraag blijft staan. Is er een direct verband tussen de bloedige aanslagen en de Koran? Hoe passen jullie moslims de geweldsteksten in deze tijd toe? Wat is voor jullie de aard van het Korangezag?
Het verwijderen van geweldsteksten uit het heilige boek is echt niet de enig denkbare oplossing. Er is ook een geschiedenis van interpretatie die rekening houdt zowel met de historische context waarin de woorden voor het eerst geklonken hebben als met de context waarin wij de teksten nu lezen. In de eerbiedige omgang met hun heilige Schrift doen christenen het al eeuwen op deze manier.
Nog eens, de roep om duidelijkheid is terecht, ook als het de consequentie betreft. Aan mensen die op religieuze gronden geweld prediken en/ of plegen tegen degenen die in hun ogen ongelovig zijn, kan geen rechtmatige plaats in onze samenleving worden gegund.