Mijn vorige bijdrage over Fitna eindigde met de volgende drie vragen:
1. Als ontworteling + mondialisering + Koran een gevaarlijk chemisch mengsel oplevert, moeten we dan onze aandacht alleen richten op de mondiaal afgereageerde ontworteling, of ook op de interpretatie van de Koran?
2. Is ontworteling de enige factor? Of speelt ook een rol een nieuw zelfbewustzijn van de islam wereldwijd, die zich (terecht) ontworstelt aan de westerse superioriteit, die vaak vernederend is geweest?
3. Als extreme moslims ter rechtvaardiging van hun gewelddadige acties zich op de Koran beroepen, mag dan van moslims in het algemeen verlangd worden zich openlijk van dit beroep op de Koran te distantiëren? Of bestempelen we hen daarmee ten onrechte bij voorbaat als verdachten?
De aanleiding voor deze vragen lag in de reactie van Ab Jansen op ‘Fitna (1)’.
Hieronder zijn antwoord op de vragen.
‘Ik kan het niet laten om op uw drie vragen snel even in te gaan.
– Gevaar is dat nieuwe uitleg Koran een mondiaal aantrekkelijke school wordt, die aanhang blijft krijgen uit ontwortelde jongeren en uit mainstream islam. Dat zag/zie je al gebeuren in de madrassa’s in Pakistan, waar de taliban a) ongeletterde jongelui opvoedt/opleidt tot radikale moslims en b) jonge strijders uit Westen en M-Oosten ook terecht kunnen. In feite is die school, zijn die scholen er trouwens al, denk aan het wahabisme uit Saoedi-Arabie. Om die reden blijft discussie over juiste uitleg van Koran nodig, de vraag is alleen of dat met radikale moslims nog mogelijk is omdat hun uitleg tot een maatschappelijk geengageerde ideologie is geworden, een wereldbeeld dat al zo is dichtgetimmerd dat ook gematigde moslims zijn afgeschreven.
– Nieuw zelfbewustzijn onder moslims is er zeker (in Indonesie bijv.), maar dat is nog iets anders dan het ontwikkelen tot agressieve aanhangers van een religie (Indonesie en Maleisie zijn daarvan voorbeelden). Zelfbewustzijn als reactie op westerse dominantie is in feite een variant van die eerder besproken ontworteling, ZONDER dat die historisch-culturele-nationale of etnische context verdwijnt, die juist zo belangrijk is als matigende factor bij de uitleg van de Koran.
Als westerlingen nemen wij de alles doordringende westerse cultuur in andere culturen als iets vanzelfsprekend, maar dat is natuurlijk een vergissing. Moslims dreigen er in eigen land immers door te ontwortelen en dat leidt tot reacties (terecht, vind ik, de westerse commerciele materialistische cultuur is buitengewoon arrogant en pretentieus).
Tegelijkertijd is het waar dat islamitische cultuur/mensbeschouwing zeer primitieve kanten kent (positie van de vrouw, vrouw-beeld van de man) waardoor die liberale westerse cultuur al snel ontwrichtend werkt omdat ze ook bevrijdend werkt (voor gestudeerde vrouwen) en corrumperend (seks/erotiek) voor die primitief denkende mannen aldaar. Islamitische samenlevingen hebben om die reden intern een probleem waardoor het Westen aantrekkingskracht houdt.
Ik vind dat gematigde moslims inderdaad meer hun mond moeten opendoen, partij moeten kiezen bij de uitleg van de koran, al was het maar om te voorkomen dat de agressieve variant een dominante en wervende school wordt. Nu is die aantrekkingskracht altijd nog gekoppeld aan de sociale context van de potentiële aanhangers (banlieu-jongeren, hoogopgeleide moslimjongeren in het Westen).
Enfin, opnieuw zomaar wat gedachten. Leuk dat dat langs deze weg zomaar kan!Ab Jansen.’