Het programma ‘De Verandering’ van de EO gaat gepresenteerd worden door Martin Simek. Het bijzondere van dit gegeven is, dat Simek geen christen is. Hij paart een algemeen geloof in God aan een enorm geloof in de mens. Je zou hem daarom kunnen beschouwen als een rasechte humanist. Opmerkelijk dat een niet-christen in gesprek gaat met mensen die tot een levend geloof in Christus zijn gekomen.
Dat is echter niet het punt waar ik aandacht voor vraag. Het gaat mij om de persoon van Simek. Een bijzonder intrigerende figuur. Jaren geleden zag ik op televisie gespreksprogramma’s van hem met allerlei mensen, ik ben vergeten met wie. Het was vooral Simek die mij boeide. Zijn oprechte belangstelling. De manier waarop hij zijn gesprekspartners volledig serieus nam, zonder zweem van oordeel, ook als hij het niet met hen eens was. Dat laatste was eigenlijk niet aan de orde. Hij probeerde te begrijpen. Hij toonde daarbij een treffend invoelingsvermogen. Iemand als Rik Felderhof lijkt een beetje op hem.
Ik stuit hier op het raadsel dat iemand die niet gelooft zo oprecht en intens geïnteresseerd kan zijn in zijn medemens. Ik verbeeld me dat wanneer ik zijn gesprekspartner zou zijn, dat ik geheel zou openbloeien. Ik zou me volstrekt veilig bij hem voelen. Veiliger dan bij de meeste andere mensen. En zeker veiliger dan bij de meeste christenen. Die lijken in hun achterhoofd wel een mentaal meetinstrumentje te hebben waarmee ze anderen de maat nemen. Een soort normatieve schaal, waarop anderen worden beoordeeld. Ik vrees dat ik er zelf ook niet helemaal vrij van ben. Ik moet het tot mijn schaamte bekennen, hoe empathisch en open ik anderen ook probeer tegemoet te treden.
Zou Simek in zijn houding iets uitstralen van Jezus? Ik stel me zo voor, dat die op aarde eveneens in staat was met zijn genegenheid in de mensen af te dalen en het diepste uit hen boven te krijgen, in een bejegening van totale aanvaarding. Jezus zal dat wel volmaakt hebben gekund. Daarbij vergeleken moet Simek een beginneling zijn. Dat Jezus zo met mensen omging, doet mijn hart voor Hem smelten. Door Hem word ik aanvaard zoals ik ben. En wanneer Hij kritiek op mij heeft, veroordeelt Hij mij er niet om, maar wijst Hij fouten aan die mij schaden en die mijn relaties met God en met mijn naasten onder druk zetten.
Maar waarom kunnen de meeste christenen, die toch de Geest hebben, niet zonder te oordelen met anderen omgaan, en iemand als Simek wel? Dit is moeilijk te doorgronden. Als ik het zoek in de hoge normen die christenen hebben, dan zijn daar twee dingen tegen in te brengen. Het eerste is, dat tot die hoge normen ook behoort dat wij niet oordelen, maar elkaar liefhebben als onszelf, en het tweede dat ook Simek zijn normen heeft.
Ik ga het raadsel niet ontraadselen. Het richt zich tegen mij als een liefdevol verwijt. En wellicht ook tegen anderen, maar daar moet ik toch maar van afblijven. Het is mij duidelijk dat ik Jezus nodig heb om mij van mijn tekortkomingen op dit punt te bevrijden.
Waar zou Simek Jezus nog voor nodig hebben? Misschien wel voor de genezing van zijn waan dat hij Jezus niet nodig heeft, en verder zal hij ook zijn minder mooie kanten wel hebben.
Nee, ik stop, want anders verval ik in de fout die ik zojuist heb gesignaleerd. Of kan dat samengaan: iemands religieuze en morele tekorten zien zonder die persoon te oordelen?