Enkele weken geleden schreef ik een bijdrage met de titel ‘Homoseksualiteit achter gesloten deuren’, naar aanleiding van een bericht in het ND van 28 september over de beslissing van de synode van de CGK in comité te overleggen over de gang van zaken rond de behandeling van het agendapunt over homoseksualiteit.
Daarover verder nadenkend kwam ik tot de volgende conclusie: Door niet in het openbaar rekenschap te geven van de reden om in comité te gaan, heeft de synode gehandeld in strijd met een bepaling van de kerkorde.
Ik doel op lid 6 van artikel 50: ‘De synode heeft het recht in comité te vergaderen, doch zal van dat recht niet meer dan noodzakelijk is gebruik maken.’
Deze kerkordebepaling gaat ervan uit dat in comité gaan een verantwoordelijkheid is van de hele vergadering, en niet alleen van het moderamen van de vergadering. De volledige vergadering neemt dus de beslissing al dan niet in comité te gaan.
Verder is uit deze kerkordebepaling af te leiden dat een synode, voordat zij besluit in comité te gaan, overtuigd is van de noodzaak in comité te gaan. En om daarvan overtuigd te zijn, moet zij zich eerst overtuigen. Dat leidt tot een bezinning in de vergadering op de vraag of er een gegronde reden is om in comité te gaan.
Dat laatste heeft de synode verzuimd. De vergadering is op voorstel van het moderamen in comité gegaan zonder zich vooraf te bezinnen op de noodzaak daartoe. Immers, uit die bezinning op de noodzaak moet de reden volgen om in comité te gaan. Die reden is echter geheim. Daarover is in comité gesproken.
Ofwel: de synode is in comité gegaan zonder zich vooraf te hebben afgevraagd of het noodzakelijk was in comité te gaan.
Dat is in strijd met artikel 50 lid 6.
Als een synode zich niet aan zijn eigen orde houdt, is dat een kwalijke zaak. Dan kom je al gauw in de buurt van manipulatief gedrag. Laat ik het iets voorzichtiger zeggen: als de eigen orde van werken omzeild wordt, is een zekering tegen manipulatief gedrag weggenomen. Dat draagt niet bij aan het vertrouwen in de synode.