De laatste tijd wordt in de media aandacht gevraagd voor de ondeskundige en vooringenomen manier waarop de IND de verhalen van asielzoekers beoordeelt die christen geworden zijn of homoseksueel zijn. Helaas wordt in de meeste gevallen door rechters het advies van de IND gevolgd. Echter, op meer fronten laat de IND steken vallen.
Ik geef hier een voorbeeld waarvan ik kennis kon nemen omdat ik sinds enige tijd deel uitmaak van de commissie geloofsgesprekken, ook wel bekend als de commissie Plaisier, een groep deskundigen op het gebied van pastoraat die op verzoek van asieladvocaten het bekeringsverhaal van asielzoekers op zijn waarde probeert te beoordelen. Ter voorbereiding krijgen de commissieleden inzage in de processtukken.
Een jonge vrouw uit Iran werd gearresteerd omdat zij in de auto geen omslagdoek droeg. Zij heeft vier dagen vastgezeten en in die tijd is zij het slachtoffer geworden van seksueel geweld, haar aangedaan door overheidsfunctionarissen. Deze feiten worden door de IND niet betwist. Vijf dagen nadat zij is vrijgelaten heeft zij naar eigen zeggen een klacht ingediend tegen haar behandeling. Zij zegt daarna meermaals te zijn bedreigd en gevolgd, ontvoerd en misbruikt.
Dit tweede deel van haar verhaal wordt door de IND wel betwist. Een van de argumenten is, dat zij geen documenten kan overleggen die het gebeurde ondersteunen. Dit argument laat ik ter zijde, al wil ik wel opmerken dat haar onvermogen op dit punt niet vreemd is. Op dat moment overwoog zij nog niet om te gaan vluchten. Zij had nog geen motief om een dossier aan te leggen.
Het gaat mij vooral om de volgende redenering. De IND stelt dat het niet logisch is dat betrokkene een klacht heeft ingediend. Zij had namelijk uit openbare informatie kunnen weten dat zulke onmenselijke handelingen door overheidspersonen gepleegd veelal onbestraft blijven, en dat daarom het indienen van een aanklacht geen zin had. Bovendien wordt de schending van de maagdelijkheid als een schande gezien en die zou zij daarmee aan anderen bekend maken.
Dit is een platte, oppervlakkige benadering. Er wordt alleen op het rationele niveau geoordeeld. Diepere motieven blijven onbelicht. Ik zie een vrouw voor me die zich heeft laten inspireren door de vrouwenprotesten tegen onderdrukking van de vrouw. Iran heeft een sterke vrouwenbeweging. Gisteren stond in de krant dat een van de leidsters van het vrouwenprotest, Shaparak Shajarizadeh, tot twee jaar cel is veroordeeld. Langs een drukke weg in Teheran deed zij demonstratief haar hijab af en zwaaide ermee op een stok. De betrokkene over wie het nu gaat, was vol van hetzelfde vuur. Zij voelde zich sterk, maar heeft haar eigen krachten overschat. Door de brute mishandeling is haar verzet gebroken en toen heeft zij besloten te vluchten uit de ellende waarin zij was terechtgekomen.
Deze dimensie ontbreekt in de overwegingen van de IND volledig. Een mens is niet altijd een koele afweger van voor- en nadelen, voordat hij of zij iets doet. Een mens heeft idealen, gelooft ergens in, vergist zich en loopt trauma’s op. Door die dieptedimensie te veronachtzamen doet de IND mensen geen recht.