Wat brengt al die mensen op de been om op vrijdag 29 april in Londen het huwelijk van prins William en Kate Middleton mee te maken? Twee krachten komen voor mij bij de voorbeschouwingen in beeld: dat mensen verenigd worden rondom één thema en dat ze getuigen zijn van de kus. Dit zegt veel over de mensen in het algemeen, over wat hen drijft.
Saamhorigheid, gemeenschappelijkheid blijkt nog steeds een drijvende kracht te zijn, het samen in beweging worden gebracht door één zaak. Dit verlangen is nog springlevend, ondanks de individualistische levensopvatting die we erop nahouden met haar scheiding tussen werk en privé en onze gesloten huizen met hoge hagen en schuttingen rond onze tuinen. Daarom: saamhorigheid in vrijheid. En de kus zegt iets over liefde, met een romantische franje eromheen, dat is waar, maar toch, in de kern: gevonden worden en vinden, gekend worden en kennen, elkaar aanvaarden, je door de ander aanvaard weten. Van het symbool daarvan wil men getuigen zijn.
Als dit waar is, heeft de kerk de wereld nog iets te bieden. Saamhorigheid in vrijheid heeft zij toch ook hoog in het vaandel. De kerk is een gemeenschap, gedreven door dezelfde zaak, herkenning over en weer. En waar draait het dan om? In de verte doet het denken aan een kus, iets met ‘zoen’ erin, verzoening, elkaar vinden, gevonden worden, niet alleen om naar te kijken maar om zelf te ontvangen en te doen.
Zouden dat geen prachtige kansen en taken zijn voor de gemeente van Christus, om daar iets van te laten zien in de wereld? En zijn we er zelf nog van doordrongen dat dat ons leven sprankelend maakt? Of zitten we inmiddels in de sleur van een uitgewoond huwelijk, na zoveel scheidingen in de loop van de kerkgeschiedenis?
Het verlangen blijft. Ook de smartelijke scheidingen in de koninklijke familie van de Windsors hebben het enthousiasme niet getemperd. Iedere bekering tot God, ieder thuiskomen bij Hem, iedere herkenning van zijn zorgende hand, is een bron van vreugde die erom vraagt ze samen te delen. Zo mag de gemeente van de Heer liefde bedrijven en vreugde delen. Ze heet per slot van rekening bruid van Christus, op weg naar de grote dag.
Wel is een voorbehoud op zijn plaats. Wat God ons biedt sluit niet naadloos aan op het natuurlijke verlangen naar saamhorigheid en naar de kus als symbool van liefde. Gods bod mist de vrijblijvendheid waar de mensen doorgaans zoveel prijs op stellen. Het gaat om saamhorigheid in vrijheid, zeker, maar tevens om vrijheid in verantwoordelijkheid, wat betekent: in gebondenheid. Je moet op elkaar kunnen rekenen. Zoals in een huwelijk. En de zoen van God (ik bedoel het symbolisch: het bewijs dat de vrede bezegeld is) mist onze romantiek. Leven met God is een vreugdevolle zaak, maar gaat ook door veel strijd heen, strijd tegen de machten die ons ertoe willen verleiden het leven weer in eigen hand te nemen. Om daar warm voor te lopen is een vernieuwing van het hart nodig.
De kunst is als kerk aan te sluiten bij het basisverlangen van de mensen en tegelijk duidelijk te maken dat het bij God anders toegaat. De ‘Passion’ in Gouda was een moedige poging. Of was dit toch nog te veel een concessie aan de algemene versie van het verlangen? Ik dwaal van mijn onderwerp af. Laten we op het scherp van de snede onze weg zoeken, maar wel vooral vanuit een gedreven gemoed.