Openbaring 3:7-13.
Als het over missionair gemeente-zijn gaat, bedoelen we dat de gemeente een opdracht, een missie, heeft ten opzichte van de wereld waarin zij leeft. Die wereld zag er in de dagen waarin Johannes op Patmos brieven moet schrijven aan de zeven gemeenten in Klein-Azië (het huidige Turkije) anders uit dan tegenwoordig. Toch is er genoeg van te leren.
In de zeven brieven komen diverse kenmerken van de samenleving naar voren. Er zijn verleidingen voor de gelovigen om mee te doen met heidense offerpraktijken, dat wordt beschouwd als een soort sociale verplichting om mee te tellen. Dat kennen wij zo tegenwoordig niet meer. Ook is er de verleiding om mee te gaan in de losse seksuele moraal van die tijd. Daarin herkennen we weer wel veel van onze eigen tijd. Verder is er vijandschap en tegenwerking van de oude heidense volksgenoten, maar ook vanuit de joodse gemeenschappen. Dat maakte de tegenstellingen groter dan wij ze gewend zijn. Door al die invloeden was men zich in ieder geval bewust dat men niet op een eiland leefde.
Ons bijbelgedeelte bestaat uit de brief die geschreven is aan Filadelfia. In deze brief komt het duidelijkst de missionaire betekenis van de gemeente naar voren. Jezus zegt daar: ‘Ik heb ervoor gezorgd dat de deur voor u openstaat, zonder dat iemand hem kan sluiten.’ Het is niet toevallig dat de Heer zich aan het begin in vs. 7 bekendmaakt als degene ‘die de sleutel van David heeft – wanneer Hij opendoet, kan niemand sluiten, wanneer Hij sluit, kan niemand openen.’ Hij heeft de macht om toegang te geven tot zijn rijk van vrede, dat in de gemeente al gestalte krijgt. Door die geopende deur gebeurt er in Filadelfia iets verrassends. Verklaarde tegenstanders uit de synagoge komen tot inkeer. ‘Zij zullen zich eerbiedig aan uw voeten neerwerpen en erkennen dat Ik u heb liefgehad’ (vs. 9).
Waarom biedt Christus aan deze gemeente openingen voor de omringende wereld? Haar kracht is klein, maar zij is trouw gebleven aan de woorden van Jezus en hebben Hem niet verloochend. Ze zijn eerlijk voor Hem uitgekomen en Hem gehoorzaam geweest (vs. 8). Daar hangt het mee samen.
Missionair gemeente-zijn gaat gemakkelijk mis. Het kan een negatieve klank krijgen, als wij denken dat we het beter weten dan anderen. Ook kunnen mensen wantrouwig worden als wij aardig tegen hen zijn met bijbedoelingen, namelijk dat we zieltjes willen winnen. Dan hebben we een dubbele agenda, en dat wordt als onwaarachtig ervaren. We kunnen dat zelf ook onbevredigend vinden, met als gevolg dat we iets minder missionair proberen te zijn.
De brieven aan de gemeenten in Klein-Azië, en in het bijzonder die aan Filadelfia, helpen ons deze valkuilen te vermijden. Het eerste leerpunt is: Chrístus opent en sluit de deur. Wij kunnen geen zieltjes winnen. Laat dat maar aan God over. Dat bevrijdt ons van een onnodige last. Wij mogen ons beperken tot het getuigenis vanuit ons hart.
Het tweede dat opvalt is de geringe invloed van de gemeente en de trouw die ze bewijst. Dat wijst ons een weg. Laten we onze kracht niet zoeken in opzienbare initiatieven, maar in trouw. Dat wil zeggen: nederig zijn, leven uit de liefde van Christus, geduld met mensen hebben, aandacht voor hun verhaal tonen, een streep halen door je vooroordelen, vergevingsgezind zijn. Het is natuurlijk fantastisch als voormalige joodse tegenstanders nu Jezus gaan erkennen als hun Heer. Maar dat vraagt in de gemeente wel verzoeningsgezindheid, de bereidheid het vroegere kwaad dat zij de gemeente hebben aangedaan, te vergeven.
De trouw die de gemeente bewijst en die van haar wordt gevraagd, betekent ook: anders leven dan de wereld, je in je levensstijl onderscheiden, niet om je boven anderen te verheffen en op hen neer te kijken, maar vanuit het verlangen Jezus na te volgen. De negatieve reacties die dat kan opleveren neem je voor lief. Missionair gemeente-zijn betekent niet het iedereen naar de zin maken; wel: duidelijk zijn, er geen misverstand over laten bestaan dat het leven met Christus zo waardevol voor je is, dat je daar desnoods je populariteit en je succes voor over hebt.
Het belangrijkste in missionair gemeente-zijn is, denk ik, dat mensen merken dat je uit een andere bron leeft, dat je anders met teleurstellingen omgaat, dat andere dingen belangrijker voor je geworden zijn, dat je een andere toekomst tegemoet gaat. Als ze daardoor geraakt worden, kan er nieuwsgierigheid en belangstelling ontstaan. Óf dat ook gebeurt, laten we maar aan Christus over. Hij heeft de sleutel. Hij opent en Hij sluit.