Hieronder maak ik de lezer deelgenoot van de reactie van een christenpsychotherapeut op mijn vorige bijdrage. In vette letters geef ik mijn commentaar.
‘Jouw uitgangspunt om perspectieven te onderscheiden en dingen naast elkaar te laten staan spreekt mij wel aan. Dit geeft ook ruimte om met een gemeentelid op zoek te gaan naar wat het beste ‘werkt’.
Tegelijk blijven er bij mij wel vragen over, niet alleen naar aanleiding van jouw weblog, maar ook naar aanleiding van de discussie in de media.
Ik ben verbaasd over het gemak waarmee door sommigen een koppeling wordt gemaakt tussen juist psychiatrische ziektebeelden en bezetenheid / gebondenheid. De Bijbel is er volgens mij vrij duidelijk over dat de duivel ook allerlei andere middelen heeft om ons te binden. Waarom wordt dit verband niet even makkelijk gelegd als het gaat om bijv. hebzucht of hoogmoed?’
Helemaal mee eens. Het ‘demonische perspectief’ is veel breder. Psychiatrische aandoeningen vormen daar (denk ik) een onderdeel van.
‘Mensen met psychiatrische problemen hebben naar mijn indruk toch al sneller de neiging om dingen te verklaren vanuit negatieve beïnvloeding van buitenaf – externe locus of control (duivel valt daar ook onder) – en staan daarmee relatief meer open voor dit perspectief. Ook is een deel van de mensen met een psychiatrisch probleem meer suggestibel. Dit zou een ander licht kunnen werpen op de selectieve aandacht van mensen vanuit de kring van de gebedsgenezing voor juist deze groep.’
Dit is een interessant gezichtspunt. Waarom worden hallucinaties en dwanggedachten wel met demonie verbonden, maar bijvoorbeeld epilepsie (hoewel een voorbeeld van die verbinding in de Bijbel staat), dementie, nicotineverslaving en een materialistische levensstijl meestal niet?
‘Er blijft toch ook een spanningsveld doordat de boodschap “bij jou is (misschien) sprake van gebondenheid” wat mij betreft nogal heftig is. Ik denk dat als dit ten onrechte wordt beweerd er ook schade mee wordt aangericht. En helaas heb ik daarvan ook voorbeelden meegemaakt. Dit betekent dat de ‘en-en’ / perspectief benadering ook veel zorgvuldigheid vraagt.’
Daar heb je weer helemaal gelijk in. De boodschap zoals jij die formuleert is stigmatiserend. Juist het bredere perspectief kan helpen om stigmatisering te voorkomen. Iets als: “De satan probeert daar gebruik van te maken om ons in zijn macht te krijgen. Zullen we eens nagaan hoe dat in jouw situatie werkt?” klinkt al heel anders. Ook bijbels onderwijs en algemene voorlichting zijn onmisbaar.
‘Naar mijn mening kan er na afweging ook dan het beste voor één perspectief worden gekozen. Ook omdat de aanpak vanuit de verschillende perspectieven soms haaks op elkaar staat. Bij vloekdwang bijvoorbeeld zal hulpverlening gericht zijn op het neutraliseren van de visie op de gedachten en bijstellen van gewetensfunctie terwijl gebedsgenezing (denk ik) vooral gericht is op strijd tegen de gedachten.’
In bepaalde situaties zou het raadzaam kunnen zijn een keuze te maken, maar of dat in het algemeen zo is, betwijfel ik.
Wat je voorbeeld van vloekdwang betreft: moet het bijstellen van de gewetensfunctie dan niet pastoraal ondersteund worden? Als pastor zou ik jouw therapeutische insteek kiezen. Pastoraal ingevuld is de ondersteuning gericht op: erkennen dat je zelf niet de macht hebt de drang te weerstaan; leren het verschijnsel meer in termen van ‘macht – onmacht’ te interpreteren dan van ‘schuld’; verdriet aanvaarden over het feit dat je daarmee God tekort doet; belijden van dit leedwezen aan God; gebed om bevrijding daarvan; Gods macht daarin erkennen; schuilen bij Jezus; stilstaan bij de grootheid van Gods liefde, trouw en macht; God aanbidden, zijn grootheid uitspreken; je realiseren dat de satan probeert er gebruik van te maken om je moedeloos te maken en je te verstrikken in schuldgevoelens; gebed om bescherming tegen de satan; versterking van het geloof dat je in eigen kracht een weerloze prooi van de satan bent, maar dat Christus hem overwonnen heeft; de erkenning dat Hij je heeft verlost, en dat je in Hem vrij bent. Ik zou het pastorale advies geven er niet te zwaar aan te tillen wanneer het de kop opsteekt. Als je dat wel doet maak je het groter en geef je het een veel te dominante plek in je beleving.
Of dit de standaardbenadering van een gebedsgenezer is, weet ik niet. Wel denk ik dat het binnen de vooronderstellingen en de doelstelling van bevrijdingspastoraat valt. Op deze wijze is er geen spanning tussen therapie en pastoraat. Als dat wel zo zou zijn, doet of de therapie of het pastoraat het niet goed.
Met dank voor de toestemming de reactie te plaatsen.