Rome, doe mij open

In de Visie van 16-22 februari 2008 staat een prachtig interview met podcastpriester Roderick Vonhögen. Vanuit een sterk Godsbesef is hij gedreven om de nieuwste technische mogelijkheden te verkennen en te benutten voor de verbreiding van het evangelie. Communicatie beschouwt hij op dit moment als de achilleshiel van de kerk. Het lukt maar niet de boodschap over te brengen aan mensen van nu. ‘Wij hebben het Evangelie van Jezus Christus, 100 miljoen keer belangrijker, mooier en groter dan wat dan ook. Wij moeten al het mogelijke aan kwaliteit inzetten op onze kerkelijke boodschap! Ik zal niet rusten totdat we dat hebben bereikt.’
Hier ervaar ik een enorme herkenning van wat ons drijft, waarin we één zijn, als christenen van Rome en van de Reformatie. Waarom dan toch die breuk?
In het ND van 16 februari 2008 reageert hulpbisschop De Korte van Utrecht op een pleidooi van progressieve paters dominicanen om de kerk open te gooien en die niet te strikt aan het celibatair mannelijke en ambtelijke te binden. Op deze intern Roomse discussie wil ik niet ingaan. Bij mij bleef haken wat hij zei over zijn smart en pijn over de gescheidenheid van orthodoxe protestanten, met wie hij zo veel inhoud deelt, maar met wie hij niet de tafelgemeenschap kan delen. Je moet immers aan de tafel geen eenheid suggereren die er niet is.
In de pijn die hij daarover verwoordt, voel ik mij weer heel nabij hem. Want ook al delen wij niet de tafelgemeenschap, we delen wel het hartstochtelijke verlangen daarnaar. Hier beginnen echter ook mijn kritische vragen aan Rome. Waarom sluit u mij buiten? Ik vraag u rekenschap.
Aan de Mariaverering ga ik nu voorbij. Ik heb daar geen affiniteit mee. Daar zou ik eerst meer van willen begrijpen. U werpt met name muren op bij de leer van de apostolische successie en van de transsubstantiatie. Daarover wil ik het nu wel hebben.
In de apostolische successie, de ononderbroken opeenvolging van bisschops- en priesterwijdingen door een bisschop, die teruggaat tot de apostelen, meent u een stevige basis voor de eenheid van de kerk te bezitten. Om deze te kunnen verdedigen, moet u zich wel kunnen beroepen op de Schrift. Deze apostolische successie is immers zelf traditie in actie. Ze zal gefundeerd moeten zijn op iets buiten zichzelf, op de woorden van Christus. Jezus heeft zijn leerlingen echter belet om mensen die in zijn naam boze geesten uitwierpen dit te verbieden, met als motivatie: ‘Wie niet tégen ons is, is vóór ons’ (Marcus 9: 40).
Ik herinner me een vraaggesprek in de krant met een van uw dienaren, misschien was het De Korte ook wel, waarin die opmerkte dat de reformatorische kerken zo’n stevige basis missen. Van deze kerken noemde hij consensus als basis voor de eenheid. De boodschap is duidelijk: consensus is maar een wankele basis. Als je van mening verschil, sticht je weer een nieuwe kerk.
Consensus als basis voor eenheid is een valkuil. Daarin zijn de reformatorische kerken vaak gevallen. De werkelijke basis is echter een andere, namelijk de erkenning van de autoriteit van Christus en de belijdenis van zijn naam in nauwe aansluiting aan de Schrift. Natuurlijk is er dan ook een mate van consensus vereist. Maar dat geldt in de Rooms-katholieke kerk niet minder, denk alleen maar aan de consensus over het belang van de apostolische successie.
En waarom moet u mij weerhouden van de tafelgemeenschap door het leerstuk van de transsubstantiatie, de wezensverandering van brood en wijn in het lichaam en bloed van Christus, ertussen te plaatsen? Als u nu zei dat dit in de geschiedenis van de kerk een manier is geweest om uitdrukking te geven aan het geloof in de reële aanwezigheid van Christus in de eucharistie, en als u daaraan toevoegde dat het niet om die uitdrukking, maar om de reële aanwezigheid gaat, dan waren we één. Maar nu u deze zienswijze zo belangrijk vindt dat u die kerkscheidend wilt laten zijn, moet u goede papieren hebben, betere dan een aanvechtbare exegese van de inzettingswoorden.
Dat u deze blokkades opwerpt, doet mij groot verdriet. Ik vind dat u mij dit aandoet, en mij buitenwerpt. Doe mij open!