Ik vind het helemaal geen leuk onderwerp, want ik houd helemaal niet van slaan. Toch kom ik er nog een keertje op terug. Er valt me namelijk iets op. In veel orthodoxe reacties op het nieuws dat pastor Goldschmeding is aangeklaagd wegens zijn pleidooien voor slaan als opvoedkundige maatregel wordt benadrukt, dat het slaan van kinderen niet christelijk is. Zo ook in de column van Frank Visscher in De Wekker van deze week. ‘Slaan is volgens mij een uiting van onmacht’, schrijft hij. Hij spreekt van ‘gezinnen waarin kinderen geslagen en dus mishandeld worden’.
Het gaat mij niet om de vraag of hij gelijk heeft, maar om de vraag hoe hij dit bijbels kan rechtvaardigen. In de Bijbel hangt opvoeden samen met tuchtigen en tuchtigen met kastijden en slaan. In 2 Samuël 7:14 lees ik als profetie van Natan over de koning uit het huis van David: ‘Ik zal hem tot een vader zijn, en hij zal Mij tot een zoon zijn. Wanneer hij ongerechtigheid bedrijft, zal Ik hem tuchtigen met een roede der mensen en met slagen der mensenkinderen.’ De NBV heeft hier: ‘als hij zondigt, zal ik hem kastijden met stok- en zweepslagen, zoals een vader doet’. In Spreuken 23 wordt het tuchtigen ook verbonden met de roede of de stok (NBV), zoals we al eerder hebben gezien. De schrijver aan de Hebreeën haalt in hoofdstuk 12:6 Spreuken 3 aan: ‘want wie Hij liefheeft, tuchtigt de Here, en Hij kastijdt iedere zoon, die Hij aanneemt’. In de Bijbel is het de gewoonste zaak van de wereld, dat een vader bij de opvoeding onder andere gebruik maakt van fysiek geweld.
Mijn punt is niet of mij dit aanspreekt. Mijn punt is dat ik niet begrijp hoe men een hiervan afwijkend standpunt verantwoordt. Dit klemt voor mij daarom zo, omdat ik zelf in een andere zaak (homoseksualiteit) hard ben aangepakt omdat ik een opvatting zou verdedigen die het bijbelse standpunt achter zich zou laten, en dat ingegeven zou zijn door eigentijdse motieven. Wat gebeurt hier? In de discussie over het slaan gaan het afwijzende standpunt overduidelijk boven de Bijbel uit. Toch kan het in alle vrijheid worden geventileerd zonder enige vorm van protest. Waarom wordt de voortschrijdende inzicht hier wel geaccepteerd?
Want laten we ons realiseren wat hier gaande is. In de bijbelse tijden tot lang daarna werd er geen enkel probleem gezien in een gevoelige tik ter correctie van laakbaar gedrag bij onvolwassenen. Waarom toen niet en nu wel? Vroeger was van het allerhoogste belang de groep waartoe je behoorde. Belangrijkste doel van de opvoeding was het kind aanpassing leren aan de groepsnormen. Een corrigerende slag of klap kon daar een nuttige bijdrage aan leveren. Tegenwoordig zijn we geïndividualiseerd. Voorop staat de ontplooiing van het individu. De waarde van het individu verbiedt de corrigerende tik, omdat die schade kan toebrengen aan de persoonlijke ontwikkeling. Dit leidt tot een heel andere benadering van het gebruik van fysiek geweld, in termen van onmacht en misbruik.
Ten aanzien van het slaan is het kennelijk geaccepteerd om ervan uit te gaan dat nabijbelse ontwikkelingen de beoordeling van bijbelse uitspraken beïnvloeden. Over de plaats van de vrouw in de gemeente en over lesbische relaties in liefde en trouw worden dergelijke gedachtegangen door velen echter niet geaccepteerd.
Wie het snapt mag het zeggen.