De column van dr. George Harinck in het ND van zaterdag 1 november 2014 is me zwaar op de maag gevallen. Hij reageert op wat het proefschrift van Geert van Dijk onthult over de stellingname van schoolmeester Antheunis Janse uit Biggekerke tijdens de Tweede Wereldoorlog. Die had op grond van de Bijbel verdedigd dat men de Duitse bezetter als overheid moest dienen.
Nu is de redenering van Harinck niet, dat Janse de Bijbel verkeerd heeft toegepast, maar dat hij er verkeerd aan heeft gedaan voor zijn standpuntbepaling de Bijbel te raadplegen en die op de actuele situatie van zijn dagen toe te passen. Hij had beter de grondwet kunnen lezen. Het feit dat hij niet bij de grondwet, maar bij de Bijbel te rade ging, maakt hem zo stom als een rund.
Het gaat mij hier niet om de feitelijke toepassing die Janse uit de Bijbel maakt. Het is niet moeilijk daar kritiek op te maken, zeker achteraf is dat een eitje, maar om het feit dat hij een toepassing uit de Bijbel maakt op de politieke en militaire situatie van zijn dagen. Ik ga ervan uit dat Janse zich in zijn geweten gebonden voelde aan wat hij in de Bijbel meende te lezen.Hoe kun je als gereformeerde columnist daarvan nu zeggen dat je, als je dat doet, zo stom als een rund bent? Dan ben ik het ook. Want ik probeer voortdurend mijn tijd te verstaan in het licht van de Schrift, onder de inwachting van de heilige Geest.
Harinck geeft een voorbeeld waarmee hij mijns inziens een argument tegen zijn positie formuleert. In de ultraorthodox Joodse wijk van Jeruzalem mogen op sabbat geen auto’s rijden. De wegen zijn afgezet. Harinck zegt: wat stom, het wordt tijd om inzake dit onderwerp de grondwet te lezen in plaats van de Tora. Daarmee plaatsen we de grondwet buiten en boven de norm van de Schrift. Waardoor wordt dit gerechtvaardigd? Door het feit dat Harinck om moet rijden?
Als inderdaad de grondwet zijn eigen norm meebrengt en geen toetsing aan de Bijbel toelaat, kunnen we wel stoppen met christelijke politieke partijen. Dan is het openbare leven volkomen geseculariseerd, en is het woord van de profeten over de volken volledig achterhaald. Politici die politiek bedrijven op grond van hun christelijke overtuiging zijn dan zo stom als een rund.
Dan zijn alle gereformeerden ook zo stom als een rund, omdat ze belijden dat iedereen verplicht is zich aan de overheden te onderwerpen. In artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis staat er niets bij over de wettigheid van die overheid, terwijl dat artikel geschreven is in een tijd dat veel gebieden door vorstelijke intriges en ordinair landjepik van machthebber veranderden.
Natuurlijk kan er alle aanleiding bestaan zo’n belijdenisfragment eens tegen het licht te houden, en ook nader Paulus’ vermaning over de gehoorzaamheid aan de overheid te onderzoeken. Zelfs kan er aanleiding zijn daarover vernieuwende uitspraken te doen, of zelfs de aard van het Schriftgezag hieromtrent aan de orde te stellen. Maar wie categorisch verklaart dat het stom is je in deze zaken op de Schrift te beroepen, die zet zichzelf buiten spel.