Door veel Surinamers wordt nog Nederlands gesproken. Velen van hen dragen Nederlands klinkende namen. Veel gebouwen in Paramaribo getuigen van Nederlandse invloed. Desi Bouterse heeft in Nederland gewoond en heeft hier gediend als sergeant-majoor bij de Nederlandse landmacht. Veel historische banden verbinden Suriname en Nederland.
Des te meer verwarrend zijn de jongste ontwikkelingen. Desi Bouterse heeft de verkiezingen in Suriname gewonnen. Maar hij is wel verantwoordelijk voor de decembermoorden in 1982 en hij is in Nederland veroordeeld wegens betrokkenheid bij cocaïnehandel. Hij gaat een regeringscoalitie vormen met een andere drugsboef, Ronnie Brunswijk, die met zijn junglecommando aan de Surinaamse infrastructuur veel schade heeft toegebracht. En waarschijnlijk zal hij nog tot president worden verkozen ook.
Waar is de invloed van de Nederlandse beschaving en van het Nederlandse rechtsbestel gebleven? Hoe is het verklaarbaar dat de Surinaamse kiezers hun land hebben veroordeeld tot het niveau van een bananenrepubliek? Hoe bestaat het dat ook veel geïntegreerde Nederlanders van Surinaamse afkomst de verkiezingsuitslag hebben bejubeld?
Laten we eens een paar verklaringen proberen.
De eerste poging is, het Surinaamse volk te bestempelen als onderontwikkeld en zich bevindend op een primitief beschavingsniveau. Ze hebben de groei naar respect voor de waardigheid van het individu en naar erkenning van de universele mensenrechten niet meegemaakt. De bovenstaande verwijzing naar de Nederlandse beschaving en het Nederlandse rechtsbestel veronderstelt eigenlijk deze zienswijze.
De tweede verklaring is, dat de partij van Bouterse als enige de man in de straat weet te bereiken en initiatieven ontplooit om iets te betekenen in opvang, onderwijs en gezondheidszorg. De oude garde bestaat uit zakkenvullers en gedraagt zich elitair, zo is de klacht. Bouterse bekommert zich om de gewone man. Zijn partij is een volkspartij.
De derde verklaring is eigenlijk een uitbreiding van de tweede. Surinamers hebben nog steeds het gevoel dat hun land de sporen draagt van koloniale uitbuiting en minachting. De oude garde politici wordt ook nog gekenmerkt door die koloniale mentaliteit. Nu is er een sterke man, waarin zij zichzelf groot en sterk voelen. Met zijn drugsverleden daagt hij de hypocrisie en het superioriteitsgevoel van de westerse wereld uit. Hij is de Robin Hood die de invloedrijken te slim af is en opkomt voor de armen.
Daarmee is zijn rol bij de decembermoorden in 1982 niet goed te praten, maar het is niet moeilijk degenen die daarvan het slachtoffer zijn geworden af te schilderen als mensen die in hun functiie en taakopvatting veel te Nederlands en Westers waren.
De paradoxale situatie doet zich voor, dat als we de eerste verklaring aanhangen en verdedigen, we alleen maar voedsel geven aan de derde verklaring. Hoe diep gaat ónze humane beschaving? Gezien de moreel-financiële crisis bij banken en overheden en de morele crisis in de Rooms-Katholieke kerk, is die beschaving vaak niet meer dan een laagje vernis. En wereldwijd gaat bescherming van eigen economische belangen van de rijken nog altijd vóór betere kansen voor de armen.
Waarschijnlijk moeten we het zo zien, dat Suriname een spiegel is die ons wordt voorgehouden, welke uitslag de verkiezingen in ons land ook te zien zullen geven.