Zoals bekend heeft Donald Trump zijn keuze laten vallen op J.D. Vance als tweede man, in de rol van kandidaat vicepresident. Het optreden van Vance heeft veel kritiek geoogst. Met ongenuanceerde opmerkingen heeft hij velen tegen zich in het harnas gejaagd, bijvoorbeeld over kinderloze kattenvrouwen (childless cat women) die in het land de dienst zouden uitmaken. Van hen zou de tegenkandidaat voor het presidentschap, Kamala Harris, het meest sprekende voorbeeld zijn.
Waar ik het over wil hebben is hoe hij op mij overkomt als spreker. Hij straalt uit dat hij graag zelf een centrale rol speelt. Hij komt met zichzelf. Hij maakt grapjes waar hij zelf om lacht, als een van de weinigen. Hij is uit op effectbejag. Zo probeert hij bij zijn hoorders binnen te komen als de getapte jongen en creëert hij de illusie van kameraden onder elkaar. Het is een manier van doen die nogal Amerikaans aandoet. Maar ik moet voorzichtig zijn: gelukkig maken niet alle Amerikaanse sprekers zich hier schuldig aan.
Uit commentaren heb ik begrepen dat Trump daar niet zo van gecharmeerd is. Die wil dat de aandacht uitgaat naar hém, en niet naar zijn running mate. Toch lijkt hij niet van zins hem in te wisselen voor een ander. Liever bagatelliseert hij de rol van de tweede man: mensen laten hun keuze bepalen door de presidentskandidaat, niet door zijn eventuele vervanger.
In zijn optreden doet Vance mij denken aan een categorie van mijn collega-predikanten. Het lijkt erop dat zij zichzelf staan te verkopen. Ze willen de lachers op hun hand hebben. Ze proberen een vertrouwelijkheid te suggereren waarin zij het middelpunt vormen. Ogenschijnlijk moet alles hun gemakkelijk afgaan en voeren zij al improviserend het woord. Het doet Amerikaans-evangelisch aan. En vaak gaat hun dat beter af dan Vance. Grote delen van de gemeente laten zich er kritiekloos door meevoeren. Vergis ik mij dat dit verschijnsel toeneemt?
Daar heb ik moeite mee. Het gaat niet om jou, maar om Degene die zijn keuze op jou heeft laten vallen om Hem te vertegenwoordigen en naar Hem te verwijzen. Je staat het zicht op Hem in de weg. De ontmoeting met Christus wordt gehinderd. Het is dan ineens niet eerbiedig meer wat er in de kerkdienst gebeurt. De houding van Johannes de Doper ontbreekt: ‘Hij moet groter worden en ik kleiner’.
Alsof Jezus net als Trump de aandacht naar zichzelf toe wil trekken? Er is overeenkomst en verschil. De overeenkomst is: zoals Vance in dienst van Trump staat, zo de voorganger in dienst van Christus. Gedraag je daarnaar! Maar wat een verschil tussen Jezus en Trump! Een verschil tussen dag en nacht. Trump gelooft megalomaan in zijn eigen grootheid. Alles en iedereen moet daaraan bijdragen. Jezus heeft zichzelf gering gemaakt en zich in dienst gesteld van het heil van anderen. Dat stelt bijzondere eisen aan zijn dienaren.
Ik geef toe dat mijn beoordeling van een aantal collega’s niet vleiend is. Maar doordat ik geen namen noem, hoeft niemand zich onheus behandeld te voelen. Ik breng Vance naar voren als waarschuwend voorbeeld. Laten we toch niet gaan voor het gemakkelijke succes van populair willen zijn. Wees oprecht en laat je in je optreden bepalen door wat Jezus voor je betekent.