De dreigende scheuring van de CGK is bij omstanders niet onopgemerkt gebleven. Er waren zelfs uitzendingen van het nieuws die het erover hadden. Het meest interessant zijn de commentaren van mensen die zich betrokken voelen zonder deel uit te maken van een kerk in dit kerkverband. Wat mij trof was de eenstemmigheid in het oordeel van geloofsgenoten uit de refo-hoek. Het is waar, niet alle geluiden hebben mij bereikt. Ik lees bijvoorbeeld het Reformatorisch Dagblad niet. Maar de reacties die mij bereikten zijn veelzeggend. Met name drie stemmen van mannen op belangrijke posten vielen mij op in hun eensgezindheid.

De eerste refo-ster is Wijnand Zondag, voormalig hoogleraar sociaal recht in Groningen, tegenwoordig predikant in een Gereformeerde Gemeente en bijzonder hoogleraar kerk, recht en samenleving aan de TUA. Samen met de christelijk-gereformeerde Bert de Hek schreef hij een notitie, gedateerd 16 september 2025, over de juridische situatie van de CGK. Hun conclusie is dat het landelijk kerkverband in juridische zin bestaat zolang de generale synode geen besluit tot ontbinding heeft genomen. Het staat plaatselijke kerken vrij een eigen samenwerkingsverband op te zetten. Maar als dit verband een institutioneel karakter krijgt, met eigen meerdere vergaderingen, ontstaat daarmee een nieuw kerkverband. Dat kerkverband komt niet in de plaats van het bestaande kerkverband van de CGK. Een duidelijke hint in de richting van de groep Rijnsburg, die niet verder wil met kerken die vrouwelijke ambtsdragers hebben aangesteld.

De tweede refo-ster is Ewoud de Jong, psychiater en geneesheer-directeur van Eleos. Hij is lid van een van de refo-kerken in Genemuiden. Hij schrijft in De Wekker, het blad van de landelijke CGK, het nummer van 12 december 2025 dat over ‘woede’ gaat. Het verbaast hem dat als het over de dreigende scheuring gaat, ‘er vooral in termen van verdriet gesproken wordt. Waar is de hartstochtelijke woede? Woede over de verder gaande scheuring van Christus’ lichaam, waar ik met huid en haar deel van uitmaak. Woede over het onrecht dat het Hoofd van het lichaam – mijn Koning! – wordt aangedaan. Hier past geen verdriet, hier past woede!’

De derde refo-ster is Dirk Vergunst, de rechter in de CGK-zaak, aangespannen door de kerkenraad van Broeksterwoude-Petrus. Hij is lid van een Gereformeerde Gemeente. Zijn dringende advies bracht de deputaten vertegenwoordiging van de kerken, het voormalige moderamen, ertoe alsnog een roepende kerk aan te wijzen voor een volgende synode. In een vraaggesprek in het Nederlands Dagblad van 27 december 2025 verklaart hij het volgende. ‘Het kerkverband bestaat gewoon nog en de synode handelde in strijd met het eigen statuur door geen nieuwe roepende kerk aan te wijzen.’ ‘Ons hele denken is zo vatbaar voor feilen, dus wees voorzichtig in je oordeel. En nederig.’ ‘Als je één mijl moet lopen, loop dan nog een mijl.’ Als het over de eenheid van de kerken gaat: ‘die eenheid zit natuurlijk niet in de vrouw in het ambt of in een bepaald standpunt over homoseksualiteit, maar die zit hem erin dat God ons onze zonden vergeeft door Jezus Christus. Dat is de centrale boodschap.’

Drie refo-sterren die de CGK dezelfde weg wijzen: niet scheuren omwille van de thema’s die de meningen verdelen. Wat is het voordeel van deze commentaren vanuit een betrokken buitenstaanderspositie? Laat ik de punten van betekenis op een rijtje zetten.

• Deze personen hebben onmiskenbaar affiniteit met de mening en gevoelens van het behoudende deel van de kerken die nu overwegen een eigen weg te gaan. Tegelijk kunnen ze, doordat ze op een iets grotere afstand staan, minder vooringenomen naar de complexe situatie kijken. Dat is winst.
• Voor bezwaarde kerkenraden die moeite hebben met vrouwelijke ambtsdragers is hun geluid een aansporing om nog eens extra te bezinnen eer ze beginnen.
• Voor kerkenraden die aarzelen of ze met de groep Rijnsburg mee zullen gaan, zijn de aanwijzingen van deze refo-sterren een waarschuwing om zeer principieel over de kerk van Christus te denken en niet lichtvaardig mee te gaan.
• Voor de kerken die kritiek hebben op de groep Rijnsburg is hun visie een aansporing om het oog te houden op het geheel van de CGK en dit zoeken van het geheel niet alleen met de mond te belijden, maar ook in het beleid over allerlei zaken tot uitdrukking te brengen.